آموزش طراحی بوم مدل کسب و کار

بوم مدل تجارت یا (BMC (Business Model Canvas، قالبی است که  مدیران استارتاپ‌ها و دیگر کسب ‌وکارها با کمک آن، مدل کار و تجارت خود را به‌ صورت خلاصه توضیح می‌دهند یا برای انجام تغییرات و پیشرفت آن برنامه‌ریزی می‌کنند.این بوم جدولی است که از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است.ارزش پیشنهادی، زیرساخت‌ها، مشتری‌ها و منابع درآمد یک محصول یا ایده را مشخص می‌‌کند.

این بوم شامل ۹ مستطیل مجزا است که هر یک از آن ها یکی از بخش های زیر را در بر می گیرد:

بخش مشتریان یا Customer Segment: 

در این بخش شما باید مشتریان و کاربران هدف خود را تعیین کنید. برای مثال اگر تپسی را در نظر بگیرید، شما باید در بخش مشتریان مسافران و راننده ها را وارد کنید. و یا اگر شبکه اجتماعی مثل یوتیوب را در نظر بگیرید، باید در این بخش افرادی که پروفایل ایجاد می کنند و شروع به فعالیت می کنند (کاربران) و همچنین تبلیغ کنندگان (مشتریان) را بنویسید.

ارزش پیشنهادی یا  Value Proposition:

ارزشی است که شما به هر بخش از مشتریان خود ارائه می کنید؛ اینکه برتری شما نسبت به دیگر کسب و کارها چیست. مثلا ارزش پیشنهادی که تپسی به مشتریان خود ارائه می کند قیمت های پایین است و اتومبیل در سریع ترین زمان ممکن در اختیار مسافران است و امنیت مسافر نیز تامین می شود و همچنین اتومبیل ها از لحاظ معاینه فنی و سال ساخت نیز بررسی شده اند از طرفی ارزشی که به رانندگان خود ارائه می کند ، این است که در هر قسمتی از شهر باشند درخواست سفر دارند و همچنین هیچ اجباری روی مقدار و زمان کار آنها نیست، می توانند با خودرو سواری خود بی هیچ تغییری مشغول به کار شوند و همچنین درآمد زیادی نسبت به مسافرکشی رایج با اتومبیل های تاکسی نصیبشان شود.

کانال توزیع یا Channels :

در این بخش شما راه هایی که از طریق آن ارزش پیشنهادی خود را به دست مشتری میرسانید معین می‌کنید. مثلا استارتاپ آمیرزا از طریق کانال اپلیکیشن با مشتریان خود در ارتباط است.

ارتباط با مشتریان یا Customer Relation :

شما عملا در سه بخش قبل، حین و پس از فروش محصول با مشتری خود ارتباط دارید لذا فعالیت هایی را که قرار است در راستای حفظ رضایت مشتری و تقویت ارتباط با مشتری انجام دهید را در این بخش لیست می کنید. برای مثال پشتیبانی مشتری یا خدمات پس از فروشی که مادیران به مشتریان خود ارائه می دهد.

جریان درآمد یا Revenue Stream :

در این بخش شما تمام روش های محتمل درآمدزایی کسب و کار خود را مشخص می کنید، اینکه از چه طریقی و به چه میزان قرار است درآمد داشته باشید. باید تمام روش ها را با جزییاتی کامل و به همراه اعداد و ارقام در این بخش بنویسید.مثلا تبلیغات درون اپلیکیشنی، حق اشتراک و…

منابع کلیدی یا Key Resources  :

منظور منابعی است به آنها نیاز دارید. مانند :

۱.منابع فیزیکی نظیر محل استقرار کارکنان

۲.منابع مالی برای تبلیغات ، حقوق کارمندان و…

۳.منابع انسانی مثل برنامه نویس ،  تیم پشتیبانی ، تیم بازاریابی و…

فعالیت‌های کلیدی یا Key Activities :

فعالیت هایی هستند که شما باید برای پیشبرد یک پروژه و طی کردن مسیر  آنها را انجام دهید. مثل تبلیغات ، بازاریابی ، توسعه محصول و…

شرکای کلیدی یا Key Partners :

در این بخش باید ارتباطاتی که به رشد کسب و کار شما کمک خواهد کرد را ذکر نمایید. این بخش می تواند شامل  شرکت ها، ارگان های دولتی، نهادها و… باشد که فعالیت جداگانه خود را دارند منتها بخشی از فعالیت اصلی خود را به آنها سپرده اید تا در ازای خواسته ای که متقابلا از شما دارند این کار را برایتان انجام دهند. مثلا می توانید انجام امور حسابداری شرکت خود را بر عهده ی یک شرکت معتبر در زمینه ی انجام امور مالی و حسابداری بگذارید و آن شرکت معتبر را شریک کلیدی خود بخوانید.

ساختار هزینه‌ها یا Cost Structure :

در این بخش شما هزینه های انجام پروژه را تعیین می کنید که عمدتا به سه دسته هزینه های ثابت (هزینه اجاره دفتر ، حقوق کارکنان و…) و هزینه های متغیر (هزینه پهنای باند ، تبلیغات و…)و هزینه های یکباره ( هزینه هایی که در کل پروژه تنها یکبار مجبور به پرداختشان می شوید) تقسیم می شود که معمولا هزینه های متغیر بسته به میزان توسعه کسب و کار شما متفاوت است.

در این شکل به طور خلاصه می توانید توضیحات بالا را دریابید:

تقسیم بندی کلی بوم مدل کسب و کار :

اکنون که بخش های این بوم را شرح دادیم بهتر است به سراغ توضیح دو بخش سمت راست و سمت چپ آن برویم . تصویر زیر را مشاهده کنید :

 سمت راست بوم : این بخش از بوم روی مشتریان تمرکز بیشتری دارد. می توان از این بخش برای ایده پردازی نیز استفاده کرد. معمولا ایجاد دو بخش ارزش پیشنهادی و بخش مشتریان نقطه‌ی شروع این بوم است.
سمت چپ بوم : این بخش از بوم روی کسب و کارتمرکز دارد. در این بخش به بیان حقایق و واقعیت ها می پردازیم.در ادامه نگاهی می اندازیم به چند بوم مدل از کسب و کارهای موفق :

منبع : مجله اینترنتی همسنجی